یکی از نقاط ابهام و تقریبا دشوار در طب سنتی، بازشناسی اصول و مبانی نظري طب مورد اشاره و دریافت صحیح از مصطلحات
متداول آن است که بخصوص براي محققین زمان ما، بلحاظ آگاهیهاي آنان از دانشهائی همچون فیزیولوژي، بیوشیمی و سایر
علوم تجربی نیازمند توضیحاتی فراخور این زمان و دانش روز است.
اهمیت مساله شناخت عناصر اربعه، اخلاط، ارکان و مزاجها به عنوان بحث زیربنائی در طب سنتی به اندازهاي است که بدون آن
نمیتوان به ارائه خدمات پزشکی متناسب، مبادرت ورزید اما همان گونه که اشاره شد بیان این مفاهیم براي نسل پژوهشگر امروز،
زبانی متناسب با زمان میطلبد.
کتاب عظیم ذخیره خوارزمشاهی که از مواریث کمنظیر پزشکی در جامعیت، نگارش به فارسی و محتواي علمی و تجربی است در
طی 9 قرن گذشته بکرات استنساخ یا انتشار یافته و هزاران طبیب در طول این 900 سال از این سفره پربرکت علمی بهرهها گرفتهاند
و هزاران بیمار از این مجرا شفا و هزاران دردمند تسکین آلام یافتهاند.
شخصیت علمی جرجانی و شهرت او بیش از آن است که نیاز به معرفی داشته باشد. این طبیب فرزانه در کتاب نخستین از مجلدات
دهگانه ذخیره خوارزمشاهی شرحی شایسته درباره اصول و مبانی طب سنتی ما دارد.[ 1] و آنچه که شخصیت علمی فقید مرحوم
استاد دکتر سید جلال مصطفوي کاشانی در مقدمه و در تحشیه و تذییل این اثر ماندگار آورده است کاري عظیم و راهگشا است.
محدودیت امکان دسترسی به این نگاشتههاي بسیار ارزشمند ما را بر آن داشت که قبل از انتشار مجموعه آثار بسیار گرانقدر
مرحوم استاد که ان شاء ا … باید هرچه زودتر صورت گیرد با کسب اجازه از خانواده محترم ایشان توسط برادر دانشمند، جناب
آقاي دکتر ناصري از اساتید محترم دانشگاه شاهد، بخشهایی از کتاب را فعلا بصورت زیراکس، در شمارگان محدود صرفا براي
فراهم ساختن زمینه دسترسی جویندگان طب سنتی و پژوهشگران پرتلاش و بپاخاسته که بحمد اللّه با عزمی استوار در راهی دشوار
براي احیاء میراث پزشکی گام نهادهاند. تکثیر نمائیم.
اطمینان داریم، مطالعه مبانی طب سنتی با توضیحات عالمانه و محققانه مرحوم استاد، حرکت تازهاي در زمینه احیاء و کاربرد این
میراث فراموش شده ایجاد خواهد کرد.
اصول و مبانی نظري طب سنتی، مقدمه، ص: 2
سلسلهي انتشارات انجمن آثار ملی 51