مزاج شناسی

مزاج شناسی چیست؟

مزاج شناسی علمی بسیار وسیع و گسترده برای تشخیص و درمان مشکلات جسمی و روحی است، زیرا تمامی جنبه‌های زندگی ما تحت تأثیر طبیعت بدنمان قرار دارد. به طور کلی دو نوع مزاج وجود دارد: مزاج گرم و مزاج سرد. گروه گرم مزاج، خود به دو طبع صفراوی و دموی و گروه سرد مزاج به دو طبع بلغمی و سوداوی تقسیم می‌شود.

انواع مزاج ها:

انواع مزاج‌ها: در طب سنتی ایرانی، مزاج‌ها به دسته‌های زیر تقسیم میشوند:

1. مزاج گرم:
   • هوای گرم و خشک
   • آب گرم
   • خاک گرم
   • آتش گرم
2. مزاج خنک:
   • هوای خنک و مرطوب
   • آب سرد
   • خاک سرد
   • آتش سرد

مزاج شخصیتی: هر فرد بر اساس مزاج خود دارای ویژگی‌ها و شخصیت‌های خاصی است. به عنوان مثال، افرادی که مزاج گرم دارند، معمولاً پرانرژی، گرم‌مزاج، و پرتوان هستند. از طرف دیگر، افراد با مزاج خنک ممکن است مهارت‌های ذهنی بیشتری داشته باشند و به عنوان شخصیت‌های خنثی و هوشیار شناخته شوند.

مزاج گرم :

مزاج گرم یکی از انواع مزاج‌ها در طب سنتی ایرانی و سایر سیستم‌های طب سنتی است. افرادی که مزاج گرم دارند، به طور عام دارای ترکیبی از عناصری همچون هوای گرم و خشک، آب گرم، خاک گرم و آتش گرم در بدن خود هستند. این مزاج معمولاً با ویژگی‌ها و خصوصیات خاصی همراه است. در زیر به برخی ویژگی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی مرتبط با مزاج گرم اشاره خواهیم کرد:

افزایش گرمای بدن: افراد با مزاج گرم معمولاً دائماً گرمی در بدن خود حس میکنند. آنها ممکن است تمایل داشته باشند که در فصول سرد به مصرف غذاهای گرم و ادویه‌جات افزاینده گرما بپردازند.

پوست گرم و خشک: افراد با مزاج گرم دارای پوستی که معمولاً گرم و خشک است، میباشند. این افراد تمایل به ترشح کم تعریق دارند.

آمادگی به فعالیت: افراد با مزاج گرم معمولاً انرژی زیادی دارند و آمادگی به انجام فعالیت‌های بدنی دارند. آنها به طور عمومی فعال و پویا هستند.

طبع گرم: این افراد دارای طبع گرم هستند و اغلب به دنبال غذاها و نوشیدنی‌های گرم و گرم‌کننده میباشند.

سبکی در خلق: افراد با مزاج گرم ممکن است به طور عمومی پرشور و سرزنده باشند. آنها معمولاً به خوش‌حالی و شادمانی تمایل دارند.

تاثیرات مزاج گرم در بیماری: افراد با مزاج گرم ممکن است به بیماری‌هایی مانند التهابات دست و پا، سوزاک، یبوست و عوارض گوارشی حساسیت داشته باشند. این افراد باید خوراکی‌ها و درمان‌هایی که خنک‌کننده هستند را مصرف کنند تا تعادل مزاجی بدنشان حفظ شود.

مزاج خنک:

مزاج خنک نیز یکی از انواع مزاج‌ها در طب سنتی ایرانی و سایر سیستم‌های طب سنتی است. افرادی که مزاج خنک دارند، به طور عام دارای ترکیبی از عناصری همچون هوای خنک و مرطوب، آب سرد، خاک سرد و آتش سرد در بدن خود هستند. این مزاج معمولاً با ویژگی‌ها و خصوصیات خاصی همراه است. در زیر به برخی ویژگی‌ها و ویژگی‌های شخصیتی مرتبط با مزاج خنک اشاره خواهیم کرد:

حس خنکی: افراد با مزاج خنک معمولاً حس خنکی در بدن خود تجربه میکنند. آنها ممکن است به طور عمومی در فصول گرم واکنش منفی داشته باشند و تمایل به مصرف غذاها و نوشیدنی‌های خنک و ترشح‌دهنده داشته باشند.

پوست خنک و مرطوب: افراد با مزاج خنک دارای پوستی که معمولاً خنک و مرطوب است، میباشند. پوست آنها ترشح زیادی دارد و معمولاً نرم و لطیف است.

آمادگی به تحلیل و تفکر: افراد با مزاج خنک معمولاً به تحلیل و تفکر علاقه دارند. آنها به طور عمومی باهوش و دقیق هستند و تمایل به انجام فعالیت‌های ذهنی دارند.

طبع سرد: این افراد دارای طبع سرد هستند و به طور معمول از طریق مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گرم‌کننده یا تازه‌کننده دنیای خود را تعادل میدهند.

سبکی در شخصیت: افراد با مزاج خنک ممکن است به طور عمومی مهذب و هنری باشند. آنها از هنر و زیبایی لذت میبرند و ممکن است به طراحی و هنرهای ذهنی علاقه داشته باشند.

تاثیرات مزاج خنک در بیماری: افراد با مزاج خنک ممکن است به بیماری‌هایی مانند سرماخوردگی، سردرد، گلو درد و مشکلات گوارشی حساسیت داشته باشند. این افراد باید خوراکی‌ها و درمان‌هایی که گرم‌کننده هستند را مصرف کنند تا تعادل مزاجی بدنشان حفظ شود.

مزاج شناسی از نگاه طب سنتی

مزاج سودا 

مزاج صفرا

مزاج سرد و تر (بلغم)

مزاج گرم و تر 

مزاج سودا:

به طور معمول،افرادی که دارای مزاج سودایی هستند از لحاظ روحی افرادی شکننده و عصبی،ریزبین،باهوش،تندخو و دیرباور،منظم،ناآرام،گوشه گیر،سرد و ناامید هستند.

از دید ظاهری افراد سودایی لاغر اندام،استخوانی،سفید رنگ(البته در سیاه پوست ها نشان رنگ پوست ملاک نیست و از زبان و چشم بیشتر میتوان تشخیص ظاهری داد) زبانشان سفید و باریک،موهای پرپشت و صاف،دور چشم ها گود و کبود ،سریع و چالاک و اندامشان کشیده است.

مزاج صفرا

مزاج صفرا (Melancholic Temperament) یکی از انواع مزاج‌ها در طب سنتی است که به ویژگی‌ها و خصوصیت‌های شخصیتی خاصی اشاره دارد. افرادی که مزاج صفرا دارند، ممکن است به ویژگی‌های زیر دست یابند:

احساسات ناامیدی: افراد با مزاج صفرا معمولاً تمایل به احساسات ناامیدی و اندوه دارند. آنها ممکن است به طور معمول نگرانی‌ها و اندوه‌ها را تجربه کنند.

تفکر عمیق: این افراد به طور عمومی تفکر عمیق دارند و تمایل به تفکرات فلسفی و تحلیلی دارند. آنها معمولاً به مسائل انسانی و معنوی علاقه دارند.

خودنقد: افراد مزاج صفرا ممکن است به طور معمول خودنقدی کنند و به تحلیل عمیق در مورد خود بپردازند. آنها تمایل دارند که برای بهبود خودشان تلاش کنند.

معمولاً خنثی: افراد با مزاج صفرا معمولاً خنثی و متوازن در رفتارها و عواطف‌شان هستند. آنها تمایل به آرامش و تعادل دارند.

حساسیت به محیط: این افراد ممکن است حساسیت بیشتری نسبت به محیط و افراد داشته باشند. آنها به راحتی ممکن است به تغییرات محیطی و اجتماعی واکنش نشان دهند.

مزاج سرد و تر (بلغم)

 مزاج سرد و تر، یا به عبارت ساده “مزاج بلغم”، یکی از انواع مزاج‌ها در طب سنتی ایرانی و سایر سیستم‌های طب سنتی است. این مزاج به ترکیب عناصر سرد و مرطوب در بدن اشاره دارد. ویژگی‌های مزاج سرد و تر شامل موارد زیر میشوند:

افراد مزاج سرد و تر ممکن است دارای ترکیبی از عناصری مثل هوای سرد و مرطوب، آب سرد و خاک سرد باشند.

پوست این افراد معمولاً سرد و مرطوب است. آنها ممکن است ترشحات بیشتری در پوست داشته باشند.

این افراد معمولاً تمایل به احساس خنکی و آرامش دارند. آنها ممکن است به ترشحات گلو و بینی بیشتری دچار باشند.

معمولاً افراد مزاج سرد و تر دارای تفکری آرام و دقیق هستند و به تحلیل عمیق مسائل تمایل دارند.

این افراد ممکن است به مشکلات مرتبط با رطوبت مثل سرفه و انسداد حساسیت داشته باشند.

گرم و تر:

گرم و تر از مفاهیم مهم در مزاج‌شناسی در طب سنتی ایرانی و سایر سیستم‌های طب سنتی است. این دو مفهوم به تعادل عناصر مختلف در بدن اشاره دارند و تعیین میکنند که فردی در چه میزان گرما و ترشحات مخاطی در بدن خود دارد.

مزاج گرم: افرادی که مزاج گرم دارند، عمدتاً دارای ترکیبی از عناصر گرم هستند. آنها ممکن است دارای ویژگی‌هایی مثل حساب شده، انرژی زیاد، آدم‌های دمدمی، و تمایل به مصرف غذاها و نوشیدنی‌های گرم باشند. پوست آنها معمولاً گرم و خشک است.

مزاج تر: افرادی که مزاج تر دارند، معمولاً دارای ترکیبی از عناصر خنک و مرطوب هستند. آنها ممکن است حس خنکی در بدن داشته باشند و به ترشحات مخاطی بیشتری دچار باشند. این افراد ممکن است تمایل به مصرف غذاها و نوشیدنی‌های خنک داشته باشند و پوست آنها معمولاً نرم و مرطوب باشد.

این دو مزاج، به عنوان دو انتهای طیف مزاج‌شناسی، در تعیین نیازها و درمان برای هر فرد مهم هستند. پزشکان طب سنتی ممکن است بر اساس مزاج فرد، تغییرات در تغذیه و درمان را توصیه کنند تا تعادل مزاجی بدن حفظ شود و بیماری‌ها پیشگیری یا درمان شوند.

مزاج شناسی بدن در طب سنتی

روش‌های شناخت مزاج بدن در طب سنتی، در 10 دسته کلی طبقه بندی می‌شود که شامل موارد زیر است:

• شکل ظاهر بدن: توجه به اینکه فرد لاغر و قد بلند است یا چاق و قد کوتاه
• هیئت بنیه یا فرم بدنی؛ مثلاً چهار شانه است و استخوان بندی درشتی دارد یا برعکس ریز نقش و ظریف است
• رنگ چهره و بدن: مثلا سبزه و گندمگون است یا سرخ یا سفید
• کیفیت خواب و بیداری: توجه به این که آیا کمی خوابیدن برای تجدید قوا و سرحال شدن او کفایت می‌کند یا اینکه زیاد می‌خوابد
• کیفیت دفع مواد زاید بدن نظیر عرق و ادرار و مدفوع: توجه به غلظت، رنگ و بوی مواد دفعی
• برخی ابعاد شخصیتی و روانی فرد مثل این که فرد زود عصبانی می‌شود، امیدوار و پرانرژی است، یا ناامید و کم انرژی، نکته سنج و حساس است یا بیخیال و آرام و…
• چگونگی عملکرد فرد در موارد مختلف مثلاً سریع صحبت می‌کند یا سریع راه می‌رود یا بر عکس کند و با تاخیر کارهایش را انجام می‌دهد.
• ملمس یا محل لمس پوست او چگونه است: اصطلاحاً اینکه پوست دست یا جایی که زیاد تحت تاثیر عوامل بیرونی مثل هوا و آفتاب نبوده گرم یا سرد است؟ خشک است یا نه حتی بیش از حد نرم و مرطوب است.
• کیفیت موی فرد: از جمله اینکه آیا لخت و روشن و نازک است یا فر و تیره و ضخیم
• واکنش بدن او به چیزهای مختلف مانند غذاهای با طبع سرد و گرم یا تمایل فرد به هوای سرد، گرم، خشک و یا مرطوب چگونه است؟

آموزش مزاج شناسی دکتر خیراندیش

دکتر خیراندیش می گوید: هر چیزی از حیوانات و گیاهان و فصل‌ها گرفته تا ساعت های شبانه روز، سن و سال، مزه‌ها و جنسیت و حتی مکان‌ها و اعضای بدن، مزاجشان با همدیگر متفاوت است؛

بعنوان مثال مزه شیرین: گرم و تر، تلخی و شوری: گرم و خشک، ترشی: سرد و خشک و بی مزه و گس مزه: سرد و تر هستند.

بنابراین مزاج برآیند ۴ خلط صفرا، سودا، دم و بلغم است که باعث شکل گیری بدن شده و رفتارهای خاص همان مزاج را هم پدیدار می کند.

عاشقان تاریخ مانند شیرین و خسرو و مجنون و لیلی همه دموی مزاج بودند چرا که هر چه شدت دم و گرمی بیشتر باشد حرکت‌های جسورانه و رفتارهای خلاف عرف هم  بیشتر است و هر چه مزاج رو به سردی برود قانون گرایی بیشتر و فرد منظم‌تر است.

به اعتقاد کاشانی پدر طب نوین  ایران، کشوری که افراد آن سرد هستند در معرض تحولات اساسی و انقلاب نیستند و  همواره مشکلات خود را با مذاکره حل می‌کنند و به جای تقویت سیستم دفاعی، به دنبال تقویت سیستم جاسوسی و زیرآبی رفتن می‌روند.

یک ایرانی نمی‌تواند قانون مدار باشد! چرا که طبع او گرم است اما در اروپا چون سرما غالب است لذا قانون بهتر رعایت می‌شود؛ ایرانی‌ها معمولا بلغمی و صفراوی هستند یعنی در اوج گرمی ناگهان افسرده می شوند.

چرا مزاج خود را بشناسیم؟ مزاج شناسی چه کمکی به ما می‌کند؟

• بهبود وضعیت سلامتی خود و خانواده با شناخت وضعیت مزاجی و رفتار در راستای حفظ تعادل مزاج
• تقویت سیستم ایمنی بدن با اعتدال مزاجی، برای مثال مزاج‌های سرد را می‌توان به سمت مزاج گرم سوق داد و از خیلی بیماری‌ها جلوگیری کرد.
• موفقیت کاری و تحصیلی با شناخت دقیق مزاج خود
• افزایش تمرکز و یادگیری؛ افرادی که مزاج سرد دارند سرعت عمل کمتری نسبت به افراد گرم‌مزاج دارند، اما با کمک طب سنتی می‌توان سردی را به سمت گرمی برد و به یادگیری و تمرکز کمک کرد.
• انتخاب همسر؛ انتخاب همسر ارتباط بالایی به مزاج دارد. مزاج همسر را می‌توان با استفاده از ویژگی‌های ظاهری تا حدودی تشخیص داد که می‌تواند به انتخاب شما کمک کند.

چگونه می‌ توان مزاج را تشخیص دارد؟ 

یکی از را‌ه‌های مؤثر برای تشخیص مزاج افراد، لمس قسمتی از ساعد دست راست فرد است. دقت کنید که به محض لمس دست راست فرد چه احساسی به شما منتقل خواهد شد. 

1. اگر با لمس ساعد احساس گرما کردید به احتمال زیاد فرد گرم مزاج است، اما اگر با لمس ساعد سرما را احساس کردید این سرما را می‌توان به نشانه سرد مزاجی تلقی کرد. 

2. اگر علاوه بر احساس گرما، متوجه شدید که بافت بدنی شخص نرم (با فشار انگشت به قسمتی از ساعد، انگشت در ساعد شخص فرو می‌رود) است، این فرد دارای مزاج گرم و مرطوب یا همان دموی است. اما اگر بافت بدنی شخص خشک و زیر بود به احتمال زیاد این شخص طبعی گرم و خشک یا همان صفراوی دارد. 

3. اگر علاوه بر احساس سرما، متوجه شدید که بافت بدنی شخص نرم (با فشار انگشت به قسمتی از ساعد، انگشت در ساعد شخص فرو می‌رود) است، این فرد دارای مزاج سرد و مرطوب یا همان بلغمی است. اما اگر بافت بدنی شخص خشک و زیر بود به احتمال زیاد این شخص طبعی گرم و خشک یا همان سوداوی دارد. 

تشخیص مزاج، چطور بفهمیم مزاج ما چیست؟

در قسمت بالا در تعریف مزاج‌ها عموما به ویژگی‌های اخلاقی افراد اشاره کردیم، اما مزاج را از روی ویژگی‌های فیزیکی هم می‌توان تشخیص داد. در این قسمت به شما می‌گوییم که چگونه می‌توان از روی چهره و ظاهر فیزیکی و رنگ زبان مزاج افراد را تشخیص داد.

۱. مزاج شناسی از روی چهره و ظاهر فیزیکی

هر یک از این مزاج‌ها ویژگی‌های خاصی هم در چهره و ویژگی ها فیزیکی دارند که در ادامه آنها را بررسی می‌کنیم.

ویژگی‌های فیزیکی افراد دموی

افرادی با مزاج دموی، تنومند و قوی‌هیکل‌اند و بدنی عضلانی دارند. ساختار بدنی آنها، بیشتر از بافت عضلانی (نسبت به چربی) تشکیل شده است.

از نظر جثه، آنها استخوان‌های بزرگ‌تری دارند و صورت، انگشتان، لب‌ها، اندام‌ها و اعضای بدن بزرگ‌تر و قفسه سینه پهن‌تری دارند. به‌علاوه بیشتر احساس گرما می‌کنند و دمای بدن آنها به طور طبیعی بالاتر است.

رنگ صورت آنها صورتی و گلگون است و پوستی نرم و صاف دارند. همچنین دارای موهای مشکی ضخیم و پرپشتی هستند که به‌راحتی می‌توان آنها را فر کرد یا به آنها حالت داد.

این افراد سیاهرگ‌های بزرگ‌تری دارند که برجسته هستند و به‌راحتی می‌توان آنها را از روی پوست دست‌ها و پاها دید. این افراد همچنین نبض قوی‌تری دارند.

تشخیص مزاج؛ شناخت مزاج گرم از روی علائم ظاهری بدن

با چه روشی می‌توان تشخیص داد که فردی دارای مزاج گرم است؟

• اولین راه لمس بدن است، برای مثال لمس کردن دست و یا پیشانی فرد و در صورتی که گرم باشد، می‌توان گفت که فرد دارای طبع گرم است.
• تاثیرپذیری سریع‌تر و بیشتر از گرما: این افراد نسبت به افراد با مزاج سرد، در محیط‌های گرم سریع‌تر گرما را احساس می‌کنند و بدن شروع به واکنش به گرما و سرد کردن خود با واکنش‌هایی مثل عرق می‌کند.
• رنگ پوست سرخ‌تر است: رنگ پوست افراد گرم‌مزاج معمولا سرخ است و دلیل آن گردش گردش بیشتر خون این افراد در نواحی صورت و سر است. اگر گرم و تر باشد معمولا رنگ پوست سرخ است و اگر طبع مزاجی فرد گرم و خشک باشد، رنگ پوست به سمت گندم‌گون می‌رود.
• موهای افراد گرم مزاج زبر و پرپشت و سیاه است؛ موهای افراد گرم مزاج زبر است و رنگ آن یا سیاه یا قهوه‌ای است. در حالت مزاج گرم و تر، موها بیشتر سیاه و سیخ سیخ و ایستاده است.
• رشد استخوان‌ها در افراد گرم‌مزاج بیشتر است؛ قفسه سینه و استخوان‌بندی شانه افراد گرم‌مزاج، بزرگتر و پهن‌تر است. این افراد رگ و عروق برجسته‌تر و بزرگتری نیز دارند.
• دست و پای افراد با مزاج گرم درشت است؛ این افراد دارای دست‌های بزرگ‌تر و پهن‌تری هستند.
• جثه افراد گرم مزاج بزرگ‌تر است.
• افراد گرم‌مزاج ارتباط و روابط عمومی قوی دارند، می‌توانند انرژی و امید را با ورود به یک جمع از خود نشان دهند. گرمی وقتی در همه اعضای بدن زیاد شود، توان‌مندی این افراد نیز زیاد می‌شود.
• افرادی که مزاج گرم دارند حواس پنج‌گانه قوی‌تری دارند. این افراد حواس پنج‌گانه قوی‌تری از خود نشان می‌دهند و دلیل آن دَمی است که در بدن آن‌ها غالب شده است.
• افراد گرم‌مزاج افراد پر تحرکی هستند در هر سنی.
• چهره معمولا خشمگینی دارند.
• در مشکلات و چالش‌ها می‌توانند براحتی مدیریت کنند.
• از نظر مواد دفعی از بدن، این افراد غلظت بیشتری در مواد دفعی دارند. ادرار و مدفوع پر رنگ‌تر و پر بوتر. عرق این افراد بوی زیادی می‌دهد.
• افراد گرم‌مزاج از نظر خواب، خواب کمتری دارند و از نظر تفکر نیز، تفکرات با تنوع بیشتری دارند.

ویژگی‌های فیزیکی افراد بلغمی

افراد دارای مزاج بلغمی معمولا بدن حجیم و بزرگی دارند و ساختار بدنشان بیشتر از چربی (نسبت به بافت عضلانی) ساخته شده است. این افراد خیلی سریع وزن اضافه می‌کنند. اعضای بدن آنها نیز بزرگ و صاف هستند.

افراد دارای مزاج بلغمی معمولا احساس سرما می‌کنند و هنگامی که کسی آنها را لمس می‌کند متوجه می‌شود که سردتر از حد معمول هستند. همچنین این افراد معمولا نسبت به هوای سرد و مرطوب حساس‌ترند.

پوست آنها روشن، سفید و صاف است و می‌توان گفت که بهترین پوست را دارند. موهای آنها نیز ابریشمی، صاف، نرم و نازک هستند.

تشخیص مزاج؛ شناخت مزاج سرد از روی علائم ظاهری بدن

با چه روشی می‌توان تشخیص داد که فردی دارای مزاج سرد است؟

• اگر بدن افراد سردمزاج را لمس کنید، سردی بدن آن‌ها را متوجه خواهید شد. مزاج سرد و تر با هوای سرد مشکل دارند و از سرما گریزان هستند. فصل پاییز و زمستان فصل‌های بد زندگی برای افراد سرد مزاج و با طبع سرد به حساب می‌آید.
• تاثیرپذیری بالایی از سرما دارند؛ افراد با طبع سرد نسبت به افراد گرم‌مزاج و با طبع متعادل، سریع‌تر به سرمای هوا و اطراف واکنش می‌دهند و بدن آن‌ها واکنش سریعی به سرما دارد. با کمی سردی هوا، احساس سرمای زیادی می‌کنند و با گرمای هوا نیز مشکلی ندارند.
• از نظر ظاهری این افراد موهای کم‌پشتی دارند و رنگ پوست سفیدی معمولا دارند. دست و پاهای این افراد ظریف‌تر است.
• رگ‌ها یا عروق در بدن این افراد مشخص نیست و دیده نمی‌شود. برای مثال افراد سرد و تر وقتی به دست‌هایشان نگاه کنید، عروق یا رگی نمی‌بینید.
• از نظر جسمی جثه ظریف‌تری دارند.
• از نظر انرژی بدنی، معمولا کم‌نشاط و کم‌انرژی‌تر نسبت به گرم‌مزاج‌ها هستند
• از نظر حواس پنج‌گانه، نسبت به گرم‌مزاج‌ها کندتر هستند.
• از نظر حرکت و تحرک، آهسته و شل حرکت می‌کنند.
• از نظر شخصیتی در مشکلات و چالش‌های زندگی خود، مدیریت خوب و موثری ندارند. افراد سردمزاج دقت بالایی به جزئیات می‌کنند و به همین دلیل در حل چالش‌های خود به مشکل می‌خورند.
• از نظر مواد دفعی از بدن، کم‌رنگ و کم‌بو است. عرق کم‌بو دارند.
• از نظر مدت زمان خواب، این افراد مدت زمان خواب بیشتری نسبت به گرم‌مزاج‌ها دارند.
• افکار کم‌تنوع‌تری نسبت به گرم‌مزاج‌ها(صفراوی‌ها و دموی‌ها) دارند.

---

ویژگی‌های فیزیکی افراد سوداوی

افرادی که مزاج سوداوی دارند معمولا لاغرند و جثه کوچکی دارند. اعضای بدن این افراد بزرگ نیستند. این افراد می‌توانند هراندازه که دوست دارند غذا بخورند بدون این که چاق شوند. یکی دیگر از ویژگی‌های مزاج سوداوی این است که این افراد خیلی زود احساس سرما می‌کنند.

پوست آنها رنگ تیره‌ای دارد و این احتمال وجود دارد که روی پوستشان لکه‌های تیره ایجاد شود. پوست آنها خشک و زبر و موهایشان زبر، مجعد و فرفری است. آنها همچنین موهای زائد زیادی دارند.

---

ویژگی‌های فیزیکی افراد صفراوی

افراد دارای مزاج صفراوی معمولا قدبلند و لاغر هستند. آنها جثه کوچکی دارند. برای مثال، انگشتان، لب‌ها و سایر قسمت‌های بدنشان خیلی بزرگ نیستند و احتمال این که دچار اضافه‌وزن شوند خیلی پایین است. پوست آنها معمولا زرد و خشک است.

افراد دارای مزاج صفراوی مدام احساس گرما می‌کنند و دمای بدن آنها خیلی زود بالا می‌رود که این حالت ممکن است باعث هایپرترمی شود.

تشخیص مزاج؛ شناخت مزاج خشک از روی علائم ظاهری بدن

با چه روشی می‌توان تشخیص داد که فردی دارای مزاج خشک است؟

• اگر بدن این افراد را لمس کنید، خشکی بدن آن‌ها را حس خواهید کرد. در دستان و پاها معمولا این خشکی بیشتر می‌شود.
• موهای این افراد مجعد است. یعنی یا دارای فرهای درشت و اگر به سمت سرد و خشک برود، فرهای ریز خواهد بود. خشکی زیاد باعث کاهش رطوبت مو شده و مو از حالت لختی و صافی خود خارج می‌شود.
• تاثیرپذیری این افراد از خشکی بیشتر است. در هوای سرد و خشک این افراد اذیت می‌شوند. برای مثال در فصل‌های خشک سال مثل تابستان و زمستان اذیت می‌شوند.
• مواد دفعی از بدن این افراد کمتر است. میزان عرق این افراد خیلی کم است.
• از نظر شخصیتی به دلیل خشکی که در بدن دارند، تیپ شخصیتی سرسخت و خشکی نیز خواهند داشت. آدم‌های سرسخت و با انعطاف‌پذیری کمی هستند. از نظر عقاید این افراد همواره به عقاید اصلی خود پایبند می‌مانند.
• از نظر خواب این افراد خواب سبکی دارند. خشکی بدن کم‌خوابی می‌آورد. کم‌خوابی این افراد را می‌توان با غذاهای گرم و تر بهبود داد.

۲. مزاج شناسی از روی زبان

رنگ زبان می‌تواند اطلاعات مناسبی را در خصوص وضعیت کلی خون و جریان خون و تعادل اخلاط و مواد مغذی در اختیارتان قرار دهد. تغییر رنگ در یک ناحیه خاص از زبان نشان‌دهنده عدم تعادل در اندام مربوطه است.

رنگ طبیعی یک زبان سالم، صورتی است (ترکیبی کاملا متعادل از قرمز و سفید). هرگونه انحراف از این رنگ، نشان می‌دهد که وضعیت سلامتی فرد از حالت ایده‌آل فاصله دارد. برای تشخیص رنگ زبان، بررسی زبان باید در نور طبیعی و عاری از هرگونه سایه انجام شود.

زبان سفید، رنگ پریده

به‌طورکلی رنگ سفید، سردی، کمبود مواد مغذی و همچنین ازدیاد خلط بلغمی در جریان خون را نشان می‌دهد. این وضعیت اگر با سایر علائم همراه باشد، ممکن است نشان‌دهنده کم‌خونی یا کمبود خون باشد.

---

زبان قرمز

قرمز بودن زبان به‌طورکلی نشان‌دهنده وجود گرمای زیاد در بدن است. اگر کل زبان قرمز باشد، نشان‌دهنده این است که این مشکل سیستمیک است (در تمام بدن وجود دارد) اما اگر این رنگ فقط در برخی قسمت‌ها وجود داشته باشد، نشان می‌دهد که این مشکل فقط بعضی از اندام‌ها را تحت تاثیر قرار داده است. اگر رنگ زبان قرمز روشن باشد، نشان‌دهنده گرمای افراطی یا بیش از حد است. زبان قرمز تیره اغل نشان‌دهنده تب ناشی از سل یا دیسکرازی خون است.

قرمز، دردناک و متورم شدن زبان به‌طورکلی نشان‌دهنده ازدیاد خون است.

---

زبان بنفش

این رنگ نشان‌دهنده راکد ماندن خون یا سیانوز ناشی از کمبود عوامل حیاتی (نیروی حیاتی و/ یا گرمای درونی) در خون است. رنگ بنفش متمایل به قرمز نشان‌دهنده رکود خون و رنگ بنفش روشن نشان‌دهنده رکود نیروی حیاتی است. وجود نقاط بنفش روی زبان نشان‌دهنده رکود شدید خون در اندام مربوطه است.

---

زبان زرد

رنگ زرد به‌طورکلی نشان‌دهنده بیماری یرقان یا وجود بیش از حد باقیمانده‌های صفراوی است که به سمت خون بازمی‌گردند.

---

زبان قهوه‌ای

رنگ قهوه‌ای نشان‌دهنده وجود بیش از حد صفرای سیاه یا باقیمانده‌های سوداوی در جریان خون است.

مزاج‌شناسی؛ طبایع یا مزاج‌های چهارگانه

دسته بندی چهارگانه مزاج‌هایی که داریم بصورت زیر است:

• گرم و خشک(صفرا)
• سرد و خشک(سودا)
• گرم و تر(دم)
• سرد و تر(بلغم)

ویژگی‌های افراد صفراوی یا گرم و خشک چیست؟

• قد نسبتا بلند و شانه‌های جمع
• رنگ پوست گندمی مایل به زرد
• چشمان کوچک
• رگ‌های آشکار و پر نبض
• پراکندگی مو

بدلیل گرمی که در وجود این افراد وجود دارد، معمولا ریزش مو از سنین ۱۵ سالگی شروع می‌شود و چون دلیل آن مزاج این افراد است، معمولا درمان این ریزش مو مشکل است.

ویژگی‌های شخصیتی افراد گرم و خشک یا صفراوی:

• روحیه اجتماعی بالا و توانایی خوب در برقراری ارتباط با دیگران.
• پرانرژی و دارای انرژی ذاتی
• گاها ضد اجتماعی
• عجول و جاه‌طلب
• میل جنسی بالا
• علاقمند به رهبری

افراد صفراوی یا گرم و خشک بیشتر در معرض چه بیماری‌هایی هستند؟

1. بیماری‌های پوستی مثل اگزما، پسوریازیس
2. سنگ صفرا
3. اسکیزوفرنی و دوقطبی؛ که بدلیل خشکی موجود در مغز اتفاق می‌افتد.

ویژگی‌های افراد دموی یا گرم و تر چیست؟

• درشت اندام
• صورت گرد و بینی درشت
• صورت معمولا گل‌گون
• موهای درشت و ایستاده
• رگ‌های آشکار و پر
• در لمس گرم هستند.

ویژگی‌های شخصیتی افراد گرم و تر یا دموی:

• شوخ‌طبعی بالا
• قدرت‌طلب اما عاطفی
• پیش‌فعال در رفتار جنسی
• نامنظم
• افراد سخاوتمند
• پرخور و عاشق خوردن گوشت و شیرینی

افراد دموی یا گرم و تر بیشتر در معرض چه بیماری‌هایی هستند؟

1. افزایش فشار خون
2. بیماری عروق کرونر قلب
3. بیماری‌های اسکیزوفرنی و مانیک
4. دمل‌های چرکی
5. سکته‌های مغزی

افراد گرم و تر قابلیت‌های خوبی برای تصمیم‌گیری و مدیریت دارند. اهل ریسک هستند و می‌توانند تصمیم‌های خوبی در مواقع حساس بگیرند. این افراد برای رهبری و مدیریت مناسب هستند و شجاعت خوبی برای کارها دارند.

ویژگی‌های افراد سرد و تر یا بلغمی:

• درشت‌اندام با عضلات صاف
• سفیدپوست
• پراکندگی مو کم است و موهای لَخت
• در لمس سرد هستند
• رگ‌های پنهان

ویژگی‌های شخصیتی افراد سرد و تر یا بلغمی:

• عموما دخترزا یا نازایند
• چاقی خمره‌ای دارند
• محتاط و ترسو
• منزوی و خجالتی
• خواب زیاد
• کم‌انرژی
• افرادی پیگیر و پرتلاش

افراد بلغمی یا سرد و تر بیشتر در معرض چه بیماری‌هایی هستند؟

1. افسردگی؛ سردی عامل افسردگی است.
2. چاقی خمره‌ای
3. فراموشی و آلزایمر
4. بیماری‌های خود ایمنی؛ ام‌اس و …
5. تخمدان پلی‌کیستیک
6. آلوپسی یا ریزش سکه‌ای موها
7. بیماری پوستی ویتیلیگو یا برص

افراد بلغمی نباید مواد غذایی سرد را مصرف کنند.

ویژگی‌های افراد سرد و خشک یا سودایی‌ مزاج‌ها:

• رنگ پوست گند‌گون
• عروق باریک و مشخص
• موهای مجعد
• پوست سرد و خشک
• منضبط و ایده‌آل‌گرا
• کم‌خواب
• سمج م پیگیر
• دوستان کمی دارند

گروه سودایی مستعد چه بیماری‌هایی هستند؟

1. بیماری پوستی: اگزما، پسوریازس
2. افسردگی و پارنوئید
3. وسواس فکری
4. کم‌خوابی
5. هموروئید
6. حملات پانیک
7. واریس
8. فیبروم
9. وز وز گوش